هنرپیشه دوبله

                                                                               هنرپیشه دوبله

حدود ۴۰ سال پیش مردی پا به عرصه دوبله گذاشت که صدای زیبایش یکی از اصلی ترین عوامل رونق این حرفه ظریف اما سخت بود.  زنده یاد ایرج ناظریان در سال ۱۳۱۴ متولد شد. فعالیت هنری را از ۱۶ سالگی با بازی در نمایش های مدرسه ای آغاز کرد و بعدها آن را به صورت حرفه ای با بازی در تئاترهای «تفکری»، «تهران» و «نصر» و نمایش های زنده تلویزیونی که هر هفته پخش می شدند؛ ادامه داد. او از سال ۱۳۴۱ به دلیل علاقه ای که داشت به دوبله پرداخت و به علت صدای بسیار زیبایش بسرعت در این حرفه پیشرفت کرد و دوبلور بازیگران معروف ایرانی و خارجی شد. زنده یاد ناظریان صدایی محکم و رسا داشت که بیشتر مناسب مردان خشن و قوی هیکل بود؛ به همین دلیل این صدا در فیلم های ایرانی پیش از انقلاب که شخصیت های بزن بهادر داشتند، زیاد به گوش می رسید؛ از جمله در «خداحافظ رفیق» به جای سعید راد و در «قیصر» به جای ناصر ملک مطیعی. پس از انقلاب نیز به جای چند بازیگر معروف ایرانی گویندگی کرد؛ از جمله به جای عنایت بخشی (در چند فیلم )، جمشید هاشم پور (یوزپلنگ ، تیغ و ابریشم )، ولی شیراندامی (شیر سنگی ، گمشدگان )، مهدی فخیم زاده (یکی از دو نقش او در «فرار»)، جمشید مشایخی (پدربزرگ )، داریوش ارجمند (کشتی آنجلیکا) و جهانبخش سلطانی (افق ). اما گویندگی های او به جای بازیگران خارجی به یادماندنی تر هستند. زنده یاد ناظریان در آثار خارجی نیز گوینده بازیگران خشن و قوی هیکل بود، از جمله چارلز برانسون (در بیشتر آثارش )، لی ماروین، رابرت میچم، چارلتون هستون (در چند فیلم از جمله «فرودگاه ۱۹۷۵»)، ویلیام هولدن (این گروه خشن )، راداستایگر (بنیتو موسولینی در فیلم شیر صحرا یا عمر مختار)، جین هاکمن (ارتباط فرانسوی ۲) یول برینر (دوبله ویدئویی «هفت دلاور») و گویندگی در فیلم «شبکه» که به اعتقاد همکارانش یکی از بهترین و دشوارترین کارهای او بوده است . زنده یاد ناظریان مدیریت دوبلاژ را از همان سال های پیش از انقلاب آغاز کرد و پس از انقلاب از فعالان دوبله ویدئویی به شمار می آمد. دوبله ویدئویی «لورنس عربستان» و «هفت دلاور» از جمله کارهای قابل ذکر وی در این زمینه است . او در اواخر شهریورماه سال ۱۳۷۰ در سوئد بر اثر سرطان کبد درگذشت. مرحوم ناظریان همواره بین همکاران و دوستانش یکی از محبوب ترین افراد بود و صدایش یکی از به یادماندنی ترین صداها. به مناسبت یازدهمین سالگرد درگذشت او که همزمان شده است با پخش تعدادی از کارهای قدیمی اش از جمله «اسپاروخان »، «بیسکویت سبز» و سریال «بادبان های برافراشته» (گوینده نقش کاپیتان ) از تعدادی از همکارانش خواسته ایم که درباره او بگویند.

جلال مقامی

  ایرج ناظریان یکی از خوش صداترین گویندگان دوبله ایران بود. انسانی فروتن بود و با گویندگان - هنگامی که مدیر دوبلاژ بود - و با مدیران دوبلاژ - هنگامی که گوینده بود - همکاری قابل توجهی داشت . هنگامی که برای گویندگی دعوتش می کردند با کمال میل می پذیرفت و به اصطلاح جلوی پای آدم سنگ نمی انداخت . او نقش های مختلفی را می گفت و سعی می کرد مطابق شخصیت ، صدایش را تغییر دهد. ناظریان در تغییر حس صدا مهارت داشت ؛ به طوری که می توانست در یک فیلم هم به جای چارلز برانسون حرف بزند و هم به جای جوانی عاشق . ما کارهای بسیاری با هم انجام دادیم ؛ از جمله سریال «مک میلان و همسرش» که به جای راک هادسن حرف می زد. او با دقت و علاقه به توضیحات من گوش می کرد و آن چه را می خواستم برآورده می کرد. در «چنگیزخان» نیز همین گونه بود؛ او انسانی مثبت و دوست داشتنی بود که از دست دادنش به دوبله لطمه زد.

زهره شکوفنده

 در مورد شخصیتی می خواهم بگویم که در واقع یکی از افتخارات دوبله بود. در دوستی هایش بسیار صمیمی بود و در کار بسیار رعایت حال دیگران را می کرد. کارهایش را با دقت و علاقه بسیار تمرین می کرد و انجام می داد. صدای بسیار زیبایش مثل سایر صداهایی که از دست داده ایم ؛ بی جانشین مانده است . به اعتقاد من او یکی از معدود گویندگانی بود که در صحنه های داد و فریاد فیلم ها تک بود و در این صحنه ها با قدرت و زیبایی بسیار گویندگی می کرد. او آدم بسیار مهربانی بود و گویندگان همکاری با او را دوست داشتند و با او بسیار راحت بودند. در فیلم ها و سریال های بسیاری با یکدیگر گویندگی کردیم و در فیلم های بسیاری نیز برای او حرف زده ام ، از جمله در فیلم «شبکه»(دوبله ویدئویی ) به جای فی داناوی.

امیر قطعه ای

 جوانمردی و مهربانی از خصوصیات ناظریان بود. هنگامی که برای دوبله دعوت می شد، با احترام می پذیرفت و می آمد. بسیار جدی تمرین می کرد و نقش را بسیار خوب می گفت. هنگامی که کاملا آماده می شد برای گویندگی می آمد صدای بسیار زیبای او این توانایی را به ناظریان می داد که هم به جای جوان ها و هم به جای مردان میان سال و مسن حرف بزند. «همشهری کین» از جمله فیلم هایی بود که هر دو در آن گویندگی کردیم. او به جای «اورسن ولز» حرف می زد. تعدادی از فیلم های مشترک «باداسپنسر» و «ترنس هیل» را پیش از انقلاب دوبله کرد. او به جای «اسپنسر» حرف می زد و من «ترنس هیل» را می گفتم. صدای بسیار زیبایی داشت و من گاهی که صدای او را در فیلم ها می شنوم ، افسوس می خورم که چرا در بین ما نیست.

فریبا شاهین مقدم

 وی انسانی بسیار مسوول و بی نهایت حساس بود. کارش را با علاقه بسیار انجام می داد. با گوینده ها همکاری می کرد و آن چه را می دانست ، دلسوزانه یاد می داد. یکی از کارهایی که با هم انجام دادیم ، فیلم «دو چشم بیسو» ساخته مخملباف بود که من با مدیریت او به جای پسرکی نابینا حرف می زدم . او صدایی بی نظیر داشت و به اعتقاد من نباید از ایران می رفت.

شهلا ناظریان

 ایشان مردی مذهبی و خانواده دوست بود. صدایی خوب و رسا داشت و کارش را بسیار دوست می داشت و در آن موفق بود. خودش دوست داشت در ایران بماند؛ اما هنگامی که فرزندانش برای تحصیل به سوئد رفتند، او نیز مجبور شد برود و در آنجا بود که به بیماری اش پی برد. انسانی خوش اخلاق و خوش برخورد بود که هنوز از او به نیکی یاد می کنند.

عطائالله کاملی

ما کار دوبله را با هم آغاز کردیم . او به دلیل صدای زیبایی که داشت در دوبله سریع رشد کرد و نقش های ارزنده ای را گفت . گوینده ای مقتدر، خوب و بزرگ بود و صدایش به بازیگران خارجی می خورد. در بسیاری از فیلم های قدیمی که صداهای زیبایی در آنها وجود داشت ، صدای او نیز بود. نقش ها را بسیار خوب می گفت و از همه مهمتر این که در دوبله ، هنرپیشه بود.

(این مقاله پیش از این در تاریخ ۲۲ مهر سال ۱۳۸۲ در روزنامه جام جم منتشر شده است)