احترام به مخاطب

 جولي فيونا رابرتز سال 1967 در خانواده‌اي تئاتري به دنيا آمد و رشد كرد. فعاليت بازيگري را از دهه 80 ميلادي آغاز كرد و بتدريج مشهور شد. اولين فيلمي كه از او در ايران دوبله شد «هوك» بود كه جلال مقامي حدود 10 سال پيش آن را براي تلويزيون دوبله كرد و براي رابرتز ، مينو غزنوي را برگزيد. رابرتز در اين فيلم نقش كوتاه و كم‌ديالوگ فرشته را بازي كرده و صداي غزنوي كاملا مناسب اوست. پس از اين فيلم ، بتدريج تعدادي ديگر از آثار اين بازيگر هم در شبكه نمايش‌خانگي و هم در تلويزيون دوبله و نمايش داده شد و در بيشتر آنها زهره شكوفنده به جاي وي گويندگي كرد. چهره رابرتز معمولي و تنها ويژگي آن، دهان نسبتا بزرگ است و بايد صدايي براي وي انتخاب شود كه اين صورت و دهان را پر كند. صداي شكوفنده بيش از صداي هر گوينده ديگري با صورت و فرم دهان اين بازيگر هماهنگ شده و دوبله‌هايي خوب را رقم زده است. رابرتز در فيلم‌هاي دوبله‌شده‌اش نقش‌هاي بظاهر متنوعي بازي كرده است؛‌ فرشته، دكتر جوان، دانشجو، دوست يك دزد ، مامور سيا و... اما ويژگي مشترك بيشتر اين نقش‌ها تلاش براي رهايي از يك مخمصه است.

صداي شكوفنده براي تمام اين نقش‌ها مناسب است و او دست‌كم در 11 فيلم، آنها را گفته است: «عروس فراري» (در نقش زني كه از ازدواج وحشت دارد)، «ناتينگ هيل» (بازيگر سينما) ، «پرونده پليكان» (دانشجوي حقوق كه درگير ماجراهاي سياسي مي‌شود) ، «11 يار اوشن» و « 12 يار اوشن» (معشوقه سابق سركرده دزدان) «نامادري» (زني عكاس كه مي‌خواهد با يك وكيل ازدواج كند) ، «اعترافات يك ذهن خطرناك» (مامور و آدمكش) ، «هوك» (فرشته / دوبله دوم) ، «دورويي» (كارمند تندخو و زرنگ يك شركت) ، «مكزيكي» (دوست يك عضو مافيا) و «كرم‌هاي شب‌تاب در باغ» (مادر يك خانواده).

در دوبله تلويزيوني «مكزيكي» مدير دوبلاژ به دليل دسترسي‌نداشتن به شكوفنده ، مريم رادپور را انتخاب كرد. صداي رادپور جزء صداهاي خوب و باخاصيت دوبله است اما مناسب چهره رابرتز با ويژگي‌هاي گفته‌شده نيست. در دوبله تلويزيوني فیلم «Flat liners» مديردوبلاژ ـ‌ غلامعلي افشاريه ـ‌ با اين استدلال كه رابرتز در اين فيلم جوان است ، آشا محرابي را براي وي برگزيد. صداي محرابي شكل جوان‌شده و كم‌قدرت صداي شكوفنده است و با اين كه براي شخصيت ريچل 23 ساله اين فيلم مناسب است اما صورت وي را پر نمي‌كند.

در دهه گذشته متاسفانه وضعيت دوبله بعضي بازيگران معروف ، آشفته بوده و گويندگان متعددي به جاي آنها صحبت كرده‌اند اما معدود بازيگراني هم بوده‌اند كه صداي يك دوبلور براي آنها تثبيت شده است ، از جمله جوليا رابرتز. به قول يكي از بزرگان ، ثابت شدن صدا روي بازيگر به برقراري ارتباط حسي تماشاگر با دوبله كمك مي‌كند و به مخاطب احترام مي‌گذارد. اميدواريم مدير دوبلاژها به اين موضوع توجه كنند.

محمدرضا کلانتر