آن روزها رفتند

                 یادداشت رامین کاملی به مناسبت پخش سریال «داستان زندگی» از شبکه تماشا

رامین کاملی* - فرزند زنده یاد عطاء الله کاملی - به مناسبت پخش مجدد سریال «داستان زندگی» یادداشتی برای ما فرستاده که دارای نکات خواندنی درباره دوبله به یادماندنی این مجموعه است. وی که صدایش در دوبله این سریال در جایگاه راوی شنیده می شود،درباره شیوه مدیریت پدر و قلم پر توان ایشان در تنظیم دیالوگ ها نیز اشاراتی دارد.هنوز هم شنیدن صدای با صلابت و پُر طنین عطاء الله کاملی بر روی شعر واره تیتراژ ابتدایی سریال شنیدنی است وقتی می گوید:« زندگی منشوری است در حرکت دوّار؛ منشوری که پرتو پرشکوه خلقت؛ با رنگ های بدیع و دل فریبش؛ آن را دوست داشتنی، خیال انگیز و پرشورساخته است.این مجموعه دریچه ای است به سوی داستان زندگی»

----------------------------------------------------------------------------------------------------

آقای غنی پور خیلی لطف کردید و خوشحال شدم که به یاد من اُفتادید و باعث شُدید که گذشته ای دور را به یاد بیاورم ولی مثل این که واقعا خیلی دور است؛ صحنه هایی را به یاد دارم که تأثیر زیادی روی ام گذاشتند. اولین چیزی را که به یاد دارم جمله ای بود که خیلی آن روزها مرا خوشحال کرد، مدیر دوبلاژ فیلم یعنی پدرم گفت:«اگر کارت در افسانه نارایاما پخش نمی شد این ریسک را نمی کردم.» در آن زمان کار دادن به کسی که تجربه چهار یا پنج ساله داشت، ریسک محسوب می شد آن هم برای مدیر دوبلاژی که وسواس ها و حساسیتش را همه می دانستند و اصلاً در مورد کارش با هیچ کسی شوخی نداشت. اگر دوبله سریال «داستان زندگی» را نگاه کنید متوجه این نکته می شوید که چقدر صداها همان است که باید باشد. مثل لحن شیرین و دوست داشتنی خانم مینو غزنوی که تمام شیطنت ها و لطافت های روح بازیگر در آن جاری است و یا تیپی که خانم ثریّا قاسمی برای نقش مادر هانیکو انتخاب کرده اند، تمام راز ماندگاری زن شرقی را به نمایش می گذارد. زمان ضبط دوبله سریال، خانم قاسمی - این استاد بزرگ - حسّ گرفتن شان برایم درسی بزرگ بود. مادر هانیکو زنی شرقی است که بار تمام بدبختی های خانواده را به همراه بد خُلقی های شوهرش آن هم از نوع شرقی تحمّل می کند. غرور شوهر را فقط صدا و لحن آقای بهرام زند می توانست به قول گویندگان جمع کند چون به نظرم غرور و اقتدار صدای آقای زند در مقابل کُرنش ها و فروتنی های مادر هانیکو از نقاط قوّت دوبله این فیلم است. فیلم هایی که دوبله ماندگاری دارند کم نیستند و ای کاش جایی را داشتیم که دلایل این ماندگاری را بررسی کنیم. چیز دیگری که به یاد دارم شعر ابتدای فیلم است که زندگی را به قطاری تشبیه کرده بود و مسافران آن در ایستگاه های مختلف پیاده می شدند. این شعر در  ترجمه به زبان فارسی همه زیبایی اش را از دست می داد و نهایتاً بعد از شاید چند روز کار به شعر مشهور ابتدای سریال تبدیل شد که من بعد از دیدن آن به نتیجه  عشق و علاقه مدیر دوبلاژ به ادبیات و تأثیر بسیار آن در کار یک مدیر پی بُردم. آن روز شروع تجربه های من بود که در کارهای  بعدی ذرّه درّه باید این به قولی وسواس ها را می آموختم و حالا بعد از این سال ها با دیدن فیلم های گذشته مثل «پوآرو» و یا همین سریال «داستان زندگی» بیشتر به این واقعیت می رسم که تنظیم دیالوگ فارسی بعد از ترجمه چقدر می تواند به ماندگاری یک فیلم یا سریال کمک کند و حالا یاد فیلم دیگری اُفتادم به نام «شمشیر تیپو سلطان» که این فیلم داستانش معلوم نبود و حتی در دقایقی هم صدای فیلم از بین رفته بود و نهایتاً با درایت مدیر دوبلاژ بعد از مدّتی به یک سریال قابل پخش و دیدنی تبدیل شد. امروز بعد از دوبله حدود 1400 فیلم که گاه گویندگی و مدیریت کرده ام، روز به روز بیشتر به ارزش انتخاب گام صدا و سحر کلمات و کاربرد لحن و ارزش یک متن ویرایش شده و تأثیر ویرایش آوایی متن پی بُرده ام. امیدوارم که این بیست و چند سال شاگردی و کارآموزی برای پدرم و همچنین استادم ناصر طهماسب که بسیار زیاد در روند کارم تأثیر داشتند، برایم چراغی راه گشا باشد.

·         رامین کاملی از سال 1366 فعالیّت خود را در حرفه دوبلاژ آغاز کرده است و با علاقه ای که به اجرای نریشن داشته، به دوبله فیلم های مستند گرایش پیدا می کند و این روند تا به امروز ادامه دارد. در کارنامه کاملی دوبله آثار مستند شاخصی چون «اُستادان نوگرا»، «قرن مردم»، «انتهای آفریقا»، «رو به آینده»، «شگفتی های فضا»، «سفر بی انتها»، «شگفتی های طبیعت»، «سینمای حرفه ای»، «داستان ساداکو»، «مردان کونتیکی» و ... دیده می شود.